Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki

Stowarzyszenie Miłośników Historii Szczekocin i Okolic Stowarzyszenie Miłośników Historii Szczekocin i Okolic

W HOŁDZIE URSZULI DEMBIŃSKIEJ

Utworzono dnia 14.03.2016
Czcionka:

Marek Gradoń

W hołdzie Urszuli Dembińskiej

W dniu 14 stycznia 2016 roku członkowie Zarządu SMHSiO pp. Jacek Mazanek i Marek Gradoń złożyli kwiaty i zapalili znicze w 191 rocznicę pochówku Urszuli Dembińskiej w kościele szczekocińskim.

Lech Frączek
Miejsce zgonu i pochówku Urszuli Dembińskiej.
Kraków 2014

Miejsce zgonu Urszuli Dembińskiej

Problem miejsca zgonu Urszuli z Morsztynów Dembińskiej, najbardziej znanej osoby związanej ze Szczekocinami, przez długi czas nie był ostatecznie rozstrzygnięty. Powodowało to, iż w powszechnej opinii funkcjonowały dwa możliwe miejsca, mianowicie pałac w Szczekocinach oraz Kraków. Dzięki dotarciu do metryki pogrzebu Urszuli Dembińskiej sprawę tą udało się ostatecznie wyjaśnić.
Starościna wolbromska Urszula z Morsztynów Dembińska zmarła w Krakowie w swojej kamienicy przy ul. Sławkowskiej pod nr 447 w dniu 7 I 1825 r . W łacińskiej księdze pogrzebów prowadzonej przez parafię NMP równolegle z aktami stanu cywilnego podano dodatkowo przyczynę zgonu, którą była febris, czyli gorączka .
Jak przy pozostałych metrykach pogrzebów tak i przy spisywaniu wyżej wymienionego aktu podano personalia dwóch świadków, którymi byli Wawrzyniec Mertz marszałek zmarłej mający 65 lat i Józef Janowski kamerdyner Urszuli liczący lat 36 .
Pozostałe informacje dotyczące Urszuli Dembińskiej zamieszczone w metryce nie odbiegały od używanego wówczas formularza. Zapisano, że: …dnia siódmego miesiąca i roku bieżących wyżej wspomnianych o godzinie wpół do czwartej z rana JW Urszula z Morsztynów Dembińska Starościna Wolbromska lat siedemdziesiąt dziewięć licząca w Domu umarła przy ulicy Sławkowskiej pod Liczbą wyżej wspomnianą… .

Miejsce pochówku Urszuli Dembińskiej
Miejscem pochówku Urszuli Dembińskiej są niewątpliwie Szczekociny, co wielokrotnie podkreślali historycy zajmujący się postacią starościny wolbromskiej. Na Szczekociny jako miejsce jej ostatecznego spoczynku wskazał Karol Estreicher w swoim artykule dotyczącym wspomnień Ludwika Morstina. Opisując podstawowe fakty dotyczące starościny wolbromskiej podał, iż: Urszula z Morstinów była córką Jana Morstina, kasztelana wiślickiego z Czarkowych k. Starego Korczyna. Urodziła się w r. 1746, za mąż wyszła w r. 1762 za starostę Franciszka Dembińskiego, a zmarła w Krakowie, w r. 1825. Pochowana została w Szczekocinach. Pomnik Dembińskich zdobi tamtejszy kościół .
Także i nowsze publikacje autorstwa Michała Zacłony oraz Andrzeja Kopcia wskazują, że to właśnie Szczekociny stały się miejscem pochówku Urszuli Dembińskiej .
Fakt pochówku Urszuli Dembińskiej w kościele szczekocińskim potwierdza także analiza samych źródeł. Właścicielka Szczekocin w swoim testamencie sporządzonym w roku 1825 wyraźnie zaznaczyła, że:
Jedynie tylko o to ich proszę [córki - L. F.], aby ciało moje przy Kościele Parafialnym Szczekocińskim pochowane zostało .
Najważniejszym dowodem pochodzącym ze źródeł pisanych potwierdzającym to, że starościnę wolbromską pochowano w Szczekocinach jest zapis z ksiąg metrykalnych parafii szczekocińskiej. Jest on odpisem aktu spisanego przez kancelarię parafii NMP w Krakowie mówiącego o fakcie śmierci Urszuli Dembińskiej. Ten odpis zamieszczono w księgach metrykalnych Szczekocin, ponieważ pogrzebu dokonano właśnie w Szczekocinach, a nie w jakimś innym miejscu. Metrykę krakowską sporządzono następnego dnia po zgonie Urszuli, czyli 8 stycznia, natomiast w szczekocińskich księgach metrykalnych zapisano akt pod datą 14 stycznia. Opóźnienie to było spowodowane niewątpliwie odległością dzielącą Kraków i Szczekociny oraz porą roku, czyli zimą .
Prawdopodobnym jest, że to właśnie ta data, czyli 14 I 1825 r. mogła być dniem pogrzebu Urszuli Dembińskiej w kościele szczekocińskim, gdyż w I poł. XIX wieku dzień spisania aktu był zazwyczaj tożsamy z dniem pochówku. Nie jest jednak wykluczone, że w związku z przygotowaniem uroczystej ceremonii, co w przypadku Urszuli Dembińskiej było bardzo uzasadnione, odbyła się ona w Szczekocinach nieco później.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż oba miasta w roku 1825 wchodziły w skład różnych organizmów państwowych. Kraków był wówczas stolicą kwasi niepodległego państwa Rzeczpospolitej Krakowskiej natomiast Szczekociny znajdowały się w Królestwie Polskim, posiadającym autonomię w ramach carstwa rosyjskiego.
Fakt pochówku starościny wolbromskiej w kościele szczekocińskim potwierdzają nie tylko źródła pisane ale także dwa cenne zabytki kultury materialnej. Pierwszym jest portret Urszuli zawieszony na pomniku nagrobnym jej męża Franciszka Dembińskiego, wyraźnie nawiązujący w swojej treści do staropolskich portretów trumiennych. Poprzez swoje usytuowanie spełnia on niewątpliwie funkcje epitafijne przypominając postać dobrodziejki szczekocińskiego kościoła .
Drugim źródłem, rozwiewającym wszystkie wątpliwości w kwestii pochówku jest trumna Urszuli Dembińskiej spoczywająca w krypcie północnej kościoła w Szczekocinach, na której została umieszczona miedziana tabliczka o następującej treści:
J W Urszula
z Morsztynów Dembińska
Starościna Wolbromska
urodzona dnia 4 Października
R: 1746 zeszła z tego Świata
dnia 7go Stycznia
Roku 1825
mając 79 lat

Urszula Dembińska

Utworzono dnia 14.03.2016, 18:42

Imieniny

Zegar

Pogoda

Zaprzyjaźnione Instytucje

Archiwa Społeczne

 

Licznik odwiedzin:

W tym tygodniu: 45

W poprzednim tygodniu: 147

W tym miesiącu: 522

W poprzednim miesiącu: 468

Wszystkich: 56140